چیزی که به عنوان معماری “های تِک” تکنولوژی برتر (High-Technology) می‌شناسیم دستاورد فضای فکری مدارس معماری و انجمن‌های وابسته به معماری در انگلستان دهه‌ی ۱۹۵۰ است این موضوع را نیز نباید فراموش نمود که انگلستان قرن نوزدهم سمبل انقلاب صنعتی است و می توان معماری های تک را ادامه‌ی راهی دانست که معمارانی نظیر پتر برنس و والتر گروپیوس در جنبش ورک بوند در پی شکل گیری آن بودند. این معماران به دنبال هویت سازی از بطن آموزه های انقلاب صنعتی و ایجاد تحول در نگاه به هنر، صنایع و تولیدات صنعتی بودند. در این راستا لودویگ میس وان در روهه نیز در سالهای پس از جنگ جهانی دوم بسیار از دانش تکنولوژی دفاع می کرد و از این رو خلاصه بیان او این است که معماری باید همسو با تکنولوژی روز شکل گیرد ، تبدیل به شعار محوری معماران «های تک» شد.
ریچارد باکمینستر فولر (Richard Buckminster Fuller) مهندسی آمریکایی بود که نسلی جدید از معماران سازه گرای انگلیسی را درگیر اندیشه‌های خود کرد. چیزی که در کارها و طرز فکر فولر برای معمارانی نظیر نورمن فاستر (Norman Foster) و ریچارد راجرز (Richard Rogers) مهم بود طراحی سازه‌هایی بود که می‌شد آن‌ها را در کوتاه ترین زمان و با کمترین هزینه ساخت و به علاوه این ساختمان‌ها کمترین وزن ممکن را هم داشتند. معماران های-تک از فولر آموختند که یکی از ویژگی های مهم ساختمان‌های امروزی سبکی وزن آن‌هاست و این کار اتفاق نمی افتد مگر با به کارگیری مصالح و تکنیک مدرن و بادانش. نتیجه مطالعات فولر بعد از جنگ جهانی دوم را می‌توان در تکنولوژی ساخت گنبدهای ژئودزی Geodesic domes خلاصه نمود. طرح مهندسی این گنبدها از نظر هندسی ترکیبی از چهاروجهی ها و هشت وجهی ها بودند و از مصالحی نظیر پلاستیک ،فلز و تخته های چندلایی، و حتی نی خیزران ساخته می شدند او با همین سیستم سازه ای توانست گنبد شفافی به قطر ۸۰ متر را در دهه ۷۰ برای غرفه ی آمریکا در نمایشگاه جهانی مونرئال کشور کانادا طراحی کند.
مرکز ملی هنری و فرهنگی ژُرژ پمپیدو در فرانسه کار مشترک ریچارد راجرز و رنتسو پیانو را باید نماد معماری های تک و تکنولوژی مدرن درنظر گرفت. این طرح طی یک مسابقه ی بین المللی در سال ۱۹۷۱ طراحی و بین سالهای ۱۹۷۱ و ۱۹۷۷ اجرا گردید. این ساختمان شش طبقه به طول ۱۶۶ و ارتفاع ۶۰ متر یک موزه ی ملی هنرهای مدرن یک کتابخانه ی عمومی مرجع یک مرکز تحقیقات موسیقی ، یک مرکز صنایع دستی و تعدادی تسهیلات فرعی و تکمیلی یک سالن سینما چند منظوره اتاق های گردهمایی و کنفرانس را در خود جای می‌دهد. قسمت‌های تدارکاتی و پارکینگ آن در سه طبقه ی زیرزمین توزیع شده‌اند. معماری این ساختمان به جعبه ی شیشه ای بزرگی می‌ماند که داربست‌هایی فولادی از بیرون آن را سرپا نگاه داشته اند. قسمت‌هایی از ساختمان که معمولا باید در داخل بنا و پوشیده باشند.
سازه‌ی ساختمان کاملا در پسِ نمای شیشه ای آن قرار گرفته است و با رنگ‌های گوناگون مشخص شده اند. طوری که اسکلت ساختمان با سفید رنگ آمیزی شده است. رنگ‌های دیگر همگی نشانه‌ی تأسیسات فعال هستند که شریان‌های حیاتی آن به حساب می‌آیند؛ رنگ آبی برای کانال‌های هوا سبز برای لوله‌های آب، قرمز برای حمل و نقل عمودی و زرد برای شبکه‌ی برق. یک پله‌ی برقی که در داخل یک لوله‌ی تونل‌مانند پلاستیکی حرکت می‌کند در طول نمای اصلی و در چهار مرحله تا طبقه‌ی پنجم بالا می‌رود. در داخل بنا شش سرسرا که روی هم قرار گرفته‌اند. یکی از ویژگی های متمایز طرح، وجود فضای باز فراخی در مقابل ساختمان است که به اندازه‌ی زمین خود بناست. این محوّطه اندکی شیب دارد به شکل یک میدان عمومی طراحی و اجرا شده است و از آن به عنوان صحنه‌ی نمایش‌های خیابانی استفاده می‌شود و هر کس می‌تواند در آن نقش آفرینی بکند.
ریچارد راجرز طرحی بعدی خود را “ساختمان لویدز” مستقر در شهر لندن بین سال های ۱۹۷۸ و ۱۹۸۶ طراحی و اجرا شد.این سازه از نظر جزئیات بسیار مشابه مرکز هنری پمپیدو است. این ساختمان طراحی داخلی خیلی خاصی دارد و به یاد آورنده سالن مرکزی قصر بلورین پکستن هست. پوسته خارجی این سازه یه مثلث شیشه ای جهت عایق بندی و دارای یک سقف بتنی بدون پوشش که سرما را در طول شب به خود می‌گیرد و در طول روز ساطع می‌کند هست. دیگر نیاز به خنک کننده های مصنوعی نیست. قسمت شیشه ای آن دو جداره است.
موزه منیل در هیوستون تگزاس یکی از مهم‌ترین پروژه های رنتسو پیانو پس از همکاری با راجرز است. طرح کلی ساختمان موزه حجمی به شکل مکعب است. دیواره های آن چوب درخت سدر است و بواسطه اتصال آن به قالب های فلزی یادآور ایوان های بلندی که در مناطق جنوبی هستند می‌شود. سقف موزه منیل بارزترین جنبه ی ای مجموعه است که قطعات آن از هم قابلیت جداشدگی دارند. این سقف ورقه ای دارای سیستم تهویه هوا و کنترل گر مناسب نور و هواست.
نورمن فاستر یکی از مهم ترین معماران سبک های تک است. او معماری است که دغدغه‌ی بزرگ آن یافتن راهکارهایی هست که از تکنولوژی روز بتواند استفاده بهینه و سودمند کند. اون به راستی از تحولات دانش امروزی آگاه است. از مهم ترین پروژه های وی ساختمان دفتر مرکزی بانک هنگ کنگ و شانگهای و طرح گنبد در ساختمان رایشستاگ هست. شهرت این معمار بریتانیایی بیشتر به خاطر طرح گنبد مجلس ملی آلمان در برلین و بنای مشهور به «خیارشور» در لندن فراگیر شد. او با الهام از سازه پل دروازه طلایی واقع در سان فرانسیسکو می‌خواست ساختمانی خلق کند که به عنوان سمبل دروازه شهر قرار بگیرد و ساختار جالب توجه تری در معرض دید قرار دهد.
گنبد ساختمان رایشستاگ در آلمان بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۹ توسط طراح آن فاستر اجرا شد. و تلاش کرد با اهمیت دادن به مجلس به عنوان یک کلیشه دموکراتیک ، توجه به دسترسی عامه مردم و حساسیت نسبت به تاریخ نمادی از تکنولوژی پیشرفته معاصر و امروزی را در این کشور به چشم بگذارد. این‌بنا به سبک نئوکلاسیک بازسازی شده است و گنبد شیشه ای آن نقطه عطف اش محسوب می شود. فرم گنبد به گونه ای است که جداره های داخلی آن به آهستگی به سمت داخل و درون قوس می‌خورند و کاملا سطح رویی آن با شیشه پر شده است. از کاربرد های مختلف این سازه می‌توان به صرفه جویی در مصرف انرژی و ذخیره سازی گرمای مازاد ساختمان به صورت آب گرم در مخزن های زیرزمینی به عمق طولانی اشاره کرد.
به پايان اين بخش رسيديم اميدوارم خواندن اين مقاله براي تان سودمند و لذت بخش باشد.
گردآرنده و نویسنده : کار آموز آقای مهندس حمید فتاحی
