مجسمه‌سازی، تندیسگری یا پیکرتراشی هنر همگذاری یا ریخت دادن به اشیا است و ممکن است در هر اندازه یا با هر سازمایه‌ای (مصالحی) یا تکنیکی انجام گیرد. به فرآورده‌های این هنر تندیس، پیکره یا مجسمه گفته می‌شود. هر پیکر سه بعدی که به منظور دارا بودن یک بیان هنری آفریده شده را می‌توان تندیس نامید. هر شکل‌دادنی مجسمه‌سازی نیست بلکه باید در ورای آن، یک فکر، خلاقیت یا یک نوآوری وجود داشته باشد.

تمایز اساسی بین مجسمه های موجود در مجسمه های گرد و ایستاده، مجسمه هایی است که به هیچ سطح دیگری وصل نشده است (احتمالاً به جز قسمت پایه) و انواع مختلف نقش‌برجسته که حداقل تا حدودی به یک سطح پس زمینه وصل می شوند.

اهداف و موضوعات

یکی از اهداف مجسمه سازی ارتباط با دین می باشد. در بسیاری از فرهنگ ها ، بت ها رایج می باشند. این مجسمه های خدایان اغلب عظیم الجثه نیستند و هنر یونان باستان را توصیف می كنند، مانند مجسمه زئوس در المپیا.

مواد و تکنیک ها

مصالح به کار رفته در مجسمه متنوع است و در طول تاریخ تغییر می کند. مواد کلاسیک با دوام فوق العاده، از جنس فلز به ویژه برنز، سنگ و سفال و چوب می باشد، مواد استخوانی و ضد لک از گزینه های با دوام اما ارزان تر محسوب می شوند.از مواد گرانبها مانند طلا، نقره، جید و عاج غالباً برای کارهای لوکس کوچک و بعضاً در موارد بزرگتر مانند مجسمه های ساخته شده از طلا و عاج استفاده می شوند.

سنگ

مجسمه های سنگی یک فعالیت باستانی است که در آن قطعاتی از سنگ طبیعی سخت با حذف کنترل شده تکه هایی از آن شکل می گیرد. با توجه به ماندگاری مواد، می تواند شواهدی یافت که نشان می دهد اگرچه همه مناطق جهان از این سنگ فراوان برخوردار نیستند، اما حتی ابتدایی ترین جوامع در ساخت برخی کارهای حک شده سنگی افراط کرده اند مانند مصر، یونان، هند و بیشتر اروپا.

فلز

برنز و آلیاژهای مس مربوط به قدیمی ترین و هنوز هم محبوب ترین فلز برای مجسمه های چدنی هستند. یک مجسمه برنز ریخته گریی شده اغلب به سادگی “برنز” خوانده می شود. آلیاژهای برنز معمولی خاصیت غیرمعمول اما مطلوبی دارند که اندکی قبل از ساخت کمی گسترش می یابند، بنابراین بهترین جزئیات یک قالب را پر می کنند. استحکام و عدم شکنندگی آنها (شکل پذیری) از مزیت هایی است که می توان حالات چهره را نیز ایجاد کرد، به ویژه هنگامی که با مواد مختلف سرامیکی یا سنگی مقایسه می شوند (برای چندین نمونه به مجسمه های مرمری مراجعه کنید). طلا نرم ترین و با ارزش ترین فلز است و در جواهرات بسیار مهم است. نقره نیز به اندازه کافی نرم است که با چکش و ابزارهای دیگر و همچنین ریخته گری قابل استفاده و کار کردن میباشد. هنر مسگری از جمله تکنیک های مورد استفاده در طلا و نقره کاری است.

شیشه

شیشه ممکن است از طریق طیف گسترده ای از تکنیک های کاری در مجسمه سازی استفاده شود،گرچه استفاده از آن برای کارهای بزرگ پیشرفتی است که اخیرا به دست آمده است. شیشه با دشواری قابل توجهی، قابل حکاکی می باشد مانند جام های رومان لیکورگوس که منحصر به فرد هستند.ریخته گری داغ را می توان با جابجایی شیشه مذاب در قالبهایی با فشار دادن اشکال به ماسه، گرافیت حک شده یا قالبهای گچ کاری/سیلیکا، به شیشه طرح و شکل داد.

سفال یکی از قدیمی ترین مصالح برای مجسمه سازی می باشد، همچنین خاک رس به عنوان وسیله ای است که از آن بسیاری از مجسمه های ساخته شده از فلز در اصل برای قالب ریخته گری استفاده می شوند. مجسمه سازان اغلب کارهای مقدماتی كوچكی را به نام ماكت ها را از موادی مانند گچ پاریس، موم، خشت بدون پلاستیک یا پلاستیکین می سازند.

منبت کاری چوب

منبت کاری چوب در همه جا به شکل گسترده به چشم می خورد، اما بسیار کمتر از سایر مواد اصلی با دوام بوده. چوب در برابر پوسیدگی، آسیب حشرات و آتش سوزی آسیب پذیر است. بنابراین یک عنصر مهم پنهان در تاریخ هنر بسیاری از فرهنگ ها را تشکیل می دهد.

منبع متن:wikipedia