کابینت (به فرانسوی: Cabinet) قفسه‌ای است که گاهی در حمام و اغلب در آشپزخانه برای نگهداری مواد غذایی، لوازم پخت‌وپز و ظروف استفاده می‌شود. کابینت‌ها در آشپزخانه‌های امروزی، اغلب بیشتر فضای بین یخچال، اجاق و سینک ظرفشویی را اشغال می‌کنند؛ ولی در حمام‌ها، کابینت معمولاً به‌صورت تکی و فقط در بالای روشویی یا توالت و به منظور نگهداری حوله، دارو یا وسایل بهداشتی استفاده می‌شود.

کابینت که یک لغت با ریشه ی فرانسوی است را میتوان به همان گنجه و یا قفسه (معادل ایرانی آن) تشبیه کرد. پس به طور حتم نمی شود شخصی را برای ثبت اختراع این محصول نام برد.اما امروزه بعد از انقلاب صنعتی به شکل مدرن و کاربردی در انواع مختلف در هر خانه و کاشانه ای شاهد وجود کابینت هستیم.در نیمه ی دوم قرن هجدهم میلادی اوج ظهور اشخاصی بود که به این صنعت پروبال دادند که معروف ترین آن آندره چارلز بول است که هنوز آثار وی در موزه های پاریس به چشم می خورد.

برای مدیریت بهتر فضای آشپزخانه با توجه به مثلث کار و با توجه به شرایط خاص استفاده‌کننده، از کابینت استفاده می‌شود. طراحی صحیح کابینت در آشپزخانه، موجب می‌شود تا فضای مفید و قابل استفاده آن آشپزخانه و سطح رفاه کاربر جهت پخت‌وپز و شست‌وشوی ظروف افزایش یابد

امروزه تمرکز اصلی سازنده کابینت به تولید کابینت با طرح های جذاب و متفاوت است اما همچنان با پیشرفت چشمگیر این صنعت نیز یک کابینت ساز فنون و مهارت های یکسانی را با بقیه دارد و تنها در بحث طراحی کابینت می توان تفاوت را حس کرد.

کابینت در شکل کلی به دو صورت عمده وجود دارد:

۱)کابینت توکار

۲)کابینت مستقل یا همان روکار

کابینت توکار:

معمولاً این نوع کابینت ها برای فضاهایی می باشد که به صورت مادام نصب می گردد.روال کار به این صورت است که ابتدا سازنده از موقعیت نصب کابینت،طرح و پلن آماده می کند و بعد از آن شروع به ساخت کابینت می کند،حال به دو صورت تکه تکه و یا ورق های برش خورده و آماده به سر پروژه حمل و نصب میگردد.

آشپزخانه مدرن که امروزه شاهد آن هستیم عمده ی مشتریان کابینت توکار هستند.

کابینت روکار یا همان مستقل:

کابینت هایی که سازنده در ابعاد استاندارد از قبل و بدون هیچ شناخت و برداشتی نسبت به محل نصب کابینت آن را می سازند.

اکثر مردم شناخت نسبی به آن دارند و جنس کابینت نیز معمولاً به صورت فلزی (در ایران مرسوم است) می باشد.

حال برای محیط هایی که نیاز به هزینه ای به صرفه دارند از این دسته کابینت ها استفاده می گردد.

کابینت‌ها بسته به نوع مواد خام تولید، به کابینت‌های تولید شده از فلز، چوب، ام دی اف، های گلاس، پی وی سی، ممبران یا وکیوم، روکش چوب یا ترکیبی تقسیم می‌شوند.

از نظر نوع استفاده نیز کابینت‌ها به دو گروه کابینت آشپزخانه و کابینت روشویی(مخصوص سرویس بهداشتی) تقسیم می‌گردند.

مواد اولیه تولیدکابینت‌های سرویس بهداشتی عموماً از پی وی سی می‌باشد. زیرا این ماده در مقابل رطوبت مقاومت کافی دارد.

در حال حاضر پنج نوع صفحه کابینت در بازار ایران موجود است:

1. صفحه کابینت MDF

2. صفحه نئوپان، روکش HPL

3. صفحه MDF، روکش ملامینه

4. صفحه پلی وود (Poly Wood)، روکش HPL

5. صفحه سنگ مصنوعی تمام اکریلیک (Solid Surface)

نکات اجرایی طراحی کابینت :

درب کابینت

ضخامت این درب‌ها ۱۶ میل و ۱۸ و١٩و٢٠و٢٢ میل است که با روکش پی وی سی دارای ۶ تیپ و تنوع رنگی زیادی است. نوع دیگری از درب‌های کابینت نیزهای گلاس نام دارد. این درب‌ها همان مشخصات فوق را دارد ولی در رنگ‌آمیزی آن از رنگ‌های براق شبیه رنگهای تمام پلی‌استر (شیشه‌ای) استفاده شده که جذابیت خاصی در ترکیب کابینت ایجاد می‌کند.

بدنه کابینت

در زمینه بدنه کابینت باید به دو نکته کلی توجه داشت:

1. جنس بدنه باید با روکش ملامینه باشد.

2. لبه بدنه با نوار پوشیده شده باشد.

در بازار ایران، کابینت‌ها در بعضی موارد با بدنه نئوپان و روکش کاغذ و نوار اطوئی ساخته می‌شود که در مجموع کیفیت مناسبی ندارد و استفاده از این نوع بدنه توصیه نمی‌شود. در واقع بهتر است جنس بدنه نیز از نوع ام دی اف انتخاب شود.

مزایا و شرایط نگهداری کابینت ام دی اف (MDF)

کابینت‌های آشپزخانه MDF به آسانی تمیز می‌شوند و به همین دلیل برای استفاده در آشپزخانه بسیار ایده‌آل و مناسب می‌باشند. هنگام خرید کابینت‌های جدید یا روکاری کابینت‌های قبلی، انتخاب‌های زیادی پیش رویتان قرار دارد. کابینت ام دی اف (MDF) اغلب گزینه مقرون به صرفه‌ای می‌باشد که هم در آشپزخانه و هم در سرویس بهداشتی و حمام کاربرد دارد. ام دی اف (MDF) از تخته‌های فیبر با دانسیته متوسط و پوششی از لایه نازکی از وینیل(Thermofoil)، تشکیل شده‌است اما می‌تواند طوری طراحی شود که بافت چوب را تداعی کند. اگر کابینت‌های ام دی اف (MDF) را برای خانه تان مد نظر دارید، حتماً، مزایا و معایب (شرایط نگهداری) آن را در نظر بگیرید تا با آگاهی کامل تصمیم بگیرید که آیا انتخاب مناسبی برای طراحی کابینت آشپزخانه یا حمام تان می‌باشند یا خیر.

کابینت پی وی سی (pvc) تشکیل شده از ورق پلی وینیل کلراید و به این دلیل پی وی سی نامگذاری شده‌است. بکارگیری ورق پی وی سی در این نوع کابینت از اهمیت بالایی برخوردار است که برخی از موارد را توضیح می‌دهیم.

1. ورق‌های کابینت پی وی سی در برابر محیط‌های دارای رطوبت از مقاومت بالایی برخوردار است و موجب پوسیدگی نمی‌شود.

2. پی وی سی یک ماده عایق صدا، گرما والکتریسیته است.

3. پی وی سی در برابر حرارت عایق خوبی دارد.

4. پی وی سی نسبت به کابینت چوبی ضد حشره است.

5. به علت چگالی پایین پی وی سی از وزن پایین‌تری نسبت به کابینت‌های چوبی و ام دی اف برخوردار است.

6. تولید و نصب پی وی سی نسبت به کابینت چوبی بسیار آسان و کم هزینه است.

7. نگهداری کابینت پی وی سی نسبت به کابینت چوبی بسیار آسان‌تر است.

8. ورق‌های پی وی سی دارای رنگ‌های متنوعی است و به این دلیل احتیاج به رنگ شدن مجدد ندارد.

از ورق‌های پلی وینیل کلراید در ساخت کابینت‌های حمام سرویس بهداشتی و سینک ظرف‌شویی استفاده می‌شود؛ و در دیگر قسمت‌های آشپزخانه کمتر از کابینت تمام پی وی سی استفاده می‌شود. بیشتر در محیط آشپزخانه از کابینت‌های ام دی اف با روکش پی وی سی استفاده می‌شود. کابینت پی وی سی تنها یک نقص دارد و اینکه قابل تجزیه نمی‌باشد و ممکن است به محیط زیست آسیب برساند.

کابینت عبارت است از دولابچه یا کمد یا قفسه‌بندی‌هایی در دار، که معمولاً در در آشپزخانه یا گاهی وقتها در انباری یا محل پارک خودرو (گاراژ) خانه‌ها ساخته می‌شود. کابینت آشپزخانه معمولاً جایی برای تعبیه نمودن فر، شعله پخت‌وپز، هودو هواکش، ماکروفر، یخچال و فریزر، ماشین لباس شویی و ماشین ظرفشویی، را در خود دارد. کابینت می‌تواند روی زمین قرار گیرد که در این حالت کابینت زمینی نامیده می‌شود. ارتفاع کابینت زمینی حدود ۸۰ تا ۹۰ سانتی متر و پهنای آن بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر است. کابینت‌ها بین یک تا سه در دارند که عرض هر در بهتر است از ۵۵ سانتی‌متر بیشتر نشود.

کابینت را می‌توان از جنس فلز با ورق پنجاه و پنج صدم میلی‌متر تا هشتاد و پنج صدم میلی‌متر با درهای دولایه نیز ساخت. کابینتی که در ردیف بالا و به دیوار نصب می‌شود را کابینت دیواری می‌نامند و معمولاً لبه پایینی آن در ارتفاع ۱۶۰ سانتی‌متری زمین قرار می‌گیرد. در سال های اخیر بسته به طراحی آشپزخانه کابینت‌های ایستاده نیز ساخته می‌شود که بین کابینت دیواری و کابینت زمینی قرار می‌گیرد و حالت یکسره و ایستاده دارد. ارتفاع کابینت دیواری بین ۴۲ تا ۶۲ سانتی‌متر (بسته به نظر طراح و سازنده) و پهنای آن حدود ۳۵ سانتی‌متر است.

برخی کابینت‌ها را برای منظورهای زیبایی و تزئینی بدون در یا دارای درهای شیشه‌ای می‌سازند. درهای کابینت‌ها می‌تواند از جنس فلز یا چوب یا لترون یا ام دی اف باشد و معمولاً دارای ۲ لولا در کنار می‌باشند. درهای خاص با لولای بالایی و جک‌های کناری ساخته می‌شوند که باز و بسته شدن در رو به بالا خواهد شد. برای ساخت کابینت با لترون (خرده چوب فشرده روکش دار) یا ام‌دی‌اف (براده چوب فشرده روکش‌دار) نیاز به یراق خاص خود وجود دارد که شامل لولای توکار، لولای روکار، پیچ مونتاژ ۲٫۵، ۳٫۵ ٬۴٫۵ ٬۵٫۵ جک، دستگیره تک پایه و دوپایه، ریل بدون ترمز و ریل ترمز دار کشو، و برخی تولیدهای لوکس سوپر مارکتی تو کابینتی وجود دارد.

به کلیه لوازم و ابزار آلاتی که برای سرهم نمودن ویا به اصطلاح مونتاژ کابینت مورد نیاز است یراق اطلاق می‌شود. گرچه معنای لغوی یراق همان ابزار است ولی در عمل ابزار به لوازم غیر مصرفی از قبیل چکش، گیره، سرمته، پرما (دریل)، اره، پیچ بند دستی، پیچ بند برقی، پیچ بند شارژی، پیچ گوشتی دو سو، پیچ گوشتی چهارسو، و غیره اطلاق می‌شود در حالی که یراق در حین کار و مونتاژ کابینت به مصرف می‌رسند.

لولای ام دی اف معمولاً برای ورق با ضخامت شانزده میلی‌متر تا بیست میلی‌متر طراحی شده که در ابتدا به شکل روکار طراحی شده بود. منظور از لولای روکار آن است که در کابینت به گونه‌ای طراحی و اندازه بندی و ساخته و نصب می‌شود که در، بر روی لبه جدار و دیواره کابینت قرار گرفته و آن را خواهد پوشاند. به عبارت دیگر اندازه در برابر است با ابعاد دهانه در به علاوه شانزده میلی‌متر اضافه از هر چهار طرف. این روش مرسوم ساخت کابینت از قدیم بوده‌است.

در چند سال اخیر لولای توکار طراحی و روانه بازار شده‌است که قوس بیشتری در قسمت پایه لولای خود داشته و این امکان را به طراح و سازنده کابینت می‌دهد که در را بدون در نظر گرفتن ضخامت دیواره اطراف کابینت و تنها به اندازه دهانه آن بسازد. هر یک از دو نوع لولا طرفداران خود را دارد که در طراحی و شکل نهایی کابینت مطابق سلیقه مورد نظر خواهد بود. در محل نصب لولا سوراخی به قطر سی و پنج میلی‌متر در لبه کناری در ایجاد می‌شود. نوع جدیدی از لولا، لولای خرچنگی است که برای انجام مصارف درهای گوشه‌ای طراحی شده که دارای سه محور گشتاور و چهار بازوی متحرک است و دامنه حرکت صفحه متحرک را به ۱۸۰ درجه افزایش می‌دهد.

دستگیره به عنوان نقطه ورود نیرو یا اعمال کشش یرای باز و بسته نمودن در یا کشو در محل مورد نظر نصب می‌شود. محل نصب دستگیره کاملاً سلیقه‌ای بوده و می‌تواند در هر نقطه‌ای از سطح کار قرار گیرد ولی به عنوان یک قانون کلی، الگوی قرار گرفتن مکان دستگیره‌ها در هر کاری می‌بایست یکسان و مشابه و متناسب با جهت باز و بسته شدن در و کشو باشد.

بهتر است دستگیره کشوها در حد فاصل وسط ضلع طولانی‌تر بالایی و محل تلاقی قطرهای قاب جلویی باشد؛ و دستگیره درها در در کابینت ایستاده در ۵ سانتی‌متری لبه طول در در لبه باز شونده در ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری نصب شود. دستگیره در کابینت‌های زمینی در سمت باز شونده در گوشه بالایی با ۵سانتی‌متر فاصله از هر دو ضلع قرار می‌گیرند.

دستگیره کابینت‌های دیواری نیز به همین منوال در گوشه پایینی در قرار می‌گیرند. دستگیره می‌تواند تک پایه باشد یعنی با ایجاد یک سوراخ و رد کردن یک پیچ در جای خود محکم می‌شود، ویا دو پایه باشد که با دو عدد پیچ در جای خود قرار می‌گیرد. دستگیره‌های دوپایه را می‌توان به شکل افقی، عمودی، و گاهی مایل در محل خود نصب نمود. نوع دیگری از دستگیره توکار از جنس پلاستیک و یا استیل عرضه شده‌است که در سوراخی به قطر۳۵ میلی‌متر با چسب آهن محکم می‌شود. قطر سوراخ انواع قبلی ۳٫۲ میلی‌متر و بسته به قطر یک یا دو ورق ام دی اف  به پیچ با طول ۱۹ یا ۳۵میلی‌متر نیاز دارد.

پایه زیر کابینت از جنس تمام پلاستیک و نوع پلاستیک و فلز در اندازه‌های ۵ ،۶، ۷٫۵، ۸، و ۱۰ سانتی‌متر در طرح‌های استیل براق، استیل مات، ستون رومی آلومینیومی با بخش پلاستیکی سیاه و خاکستری و سفید وجود دارند. در بخش پلاستیکی ۴ سوراخ برای قرارگیری پیچ و نصب پایه وجود دارد. معمولاً از پیچ خودکار ۳/۸ آلومینیومی برای نصب پایه‌ها استفاده می‌شود. معمولاً در هر یک از چهار گوشه هر کابینت زمینی یک پایه قرار می‌گیرد و بهتر است فاصله پایه‌ها از ۵۰ سانتی‌متر بیشتر نشود.